Ανήμερα του Πάσχα, την 10η Απριλίου 1821 (με το παλιό ημερολόγιο) ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ εκτελείται από τον Σουλτάνο ως προδότης του Οθωμανικού κράτους. Ο αφορισμός των κορυφαίων της Επανάστασης από τον Πατριάρχη και η λύση του όρκου των Φιλικών για όλους όσους τον είχαν δώσει, έγινε για να αποφευχθεί ο φετφάς της γενικής σφαγής των χριστιανών. Ωστόσο, δεν ήταν αρκετός για να συγκρατήσει το μένος του Σουλτάνου που καθυστερημένα έμαθε το μερικό σχέδιο της Επανάστασης που αφορούσε στον εμπρησμό του στόλου, στην δολοφονία του και στην εξέγερση των Ελλήνων μέσα στην ίδια την πρωτεύουσα του Οθωμανικού κράτους. Ο Πατριάρχης απαγχονίζεται αμέσως μετά το «Χριστός Ανέστη» στην κεντρική πόρτα του Πατριαρχείου και ο γιαφτάς που κρεμιέται στο στήθος του περιγράφει την ενοχή του. Ο αφορισμός αυτός είχε προβλεφθεί από τον αρχηγό της Επανάστασης, τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Είχε ειδοποιηθεί ο Κολοκοτρώνης. Η εξέγερση του Μωρηά δεν κινδύνευε από τον αφορισμό, αφού υπήρχε το προηγούμενο του 1804 που είχε ζήσει ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης κι αφού η συμμετοχή του Πατριάρχη στην Επανάσταση ήταν γνωστή σε όλους από το 1819. Στάθηκε όμως μοιραία για την εξέλιξη στην Μολδοβλαχία. Μαζί με την αποκήρυξη του τσάρου, ο αφορισμός της Επανάστασης αποτέλεσε για ορισμένα κεντρικά πρόσωπα όπως ο Βλαδιμιρέσκου, την πρόφαση για αποστασιοποίηση από την Επανάσταση των Ορθοδόξων. Δυστυχώς, αποτελεί ακόμη την πρόφαση για αρκετούς σημερινούς ιστορικούς που προσποιούνται ότι δεν είδαν και δεν κατάλαβαν ή ότι είδαν αλλά κατάλαβαν διαφορετικά. Είναι κρίμα, αλλά έτσι συμβαίνει, ιδιαίτερα επειδή το θέμα κρίνεται μέσα στην διάρκεια της εξέλιξής του. Και εφόσον το θέμα του 1821 δεν έχει λήξει, πολλοί από όσους γνωρίζουν, προτιμούν να περιγράφουν την έναρξή του με κριτήριο την επιθυμητή λήξη του.
